تصاویر رادیوگرافی در دندانپزشکی

دندانپزشک ها از تصاویر رادیوگرافی که با اشعه ایکس گرفته می شوند برای کمک به تشخیص آسیب ها و بیماری هایی استفاده می کنند که در طول معاینات بالینی دندانی قابل مشاهده نیستند. اینکه تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس با چه فواصل زمانی باید گرفته شوند به عوامل خاصی بستگی دارد از جمله سلامت دهانی بیمار در حال حاضر، سن، خطر بیماری، و هر گونه علامت و نشانه حاکی از بیماری های دهانی. به این معنا که وقتی نوبت به فواصل زمانی بین گرفتن تصاویر رادیوگرافی می رسد، هیچ قانونی وجود ندارد که برای همه صدق کند. دندانپزشک ها از اصل “ALARA” پیروی می کنند که مخفف عبارت “هر چه کمتر بهتر” است. دندانپزشک ها احتیاط های لازم را به عمل می آورند تا اطمینان حاصل نمایند که:

• قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس، در همه موارد متناسب با مزایای آن سنجیده می شود؛
• قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس، تنها در موارد ضروری و تا جای ممکن اندک استفاده می شود؛ و
• دوز اشعه ایکسی که بیمار و پرسنل مرکز دریافت می کند بسیار پایین و زیر حد مجاز است.

سازمان غذا و دارو دندانپزشک ها را ترغیب می کند تا راجع به توصیه های درمانی دندانی، از جمله نیاز به اشعه ایکس، با بیماران خود صحبت کنند، تا با هم تصمیمات آگاهانه ای بگیرند.

تصاویر رادیوگرافی در دندانپزشکی

اشعه ایکس در دندانپزشکی چقدر بی خطر است؟

تصاویر دیجیتالی دندانپزشکی که با اشعه ایکس گرفته می شوند از کمترین میزان اشعه ایکس برخوردارند، و در استفاده از آنها اشعه ای که فرد در معرض آن قرار می گیرد کمتر از مقداری است که در دیگر فرایندهای تصویربرداری در معرض آن قرار می گیرد. اگر نگران این هستید که آیا تصویر رادیوگرافی نیاز دارید ، یا آیا بواسطه دیگر شرایط پزشکی باید تحت این فرایند قرار بگیرید، با خواندن این مطلب می توانید اطلاعات لازم در خصوص آنها را کسب کنید.

وقتی این اشعه ها به درستی و با احتیاط کافی استفاده شوند، جای کمترین نگرانی نیز وجود نخواهد داشت. آزمایشات و بررسی های معمول با چهار تصویر بایت وینگ، فرد را در معرض همان مقدار اشعه ای قرار می دهند که با یک تا دو ساعت بودن در هواپیما دریافت خواهد کرد.

چه افرادی تصاویر رادیوگرافی دندانی با اشعه ایکس نیاز دارند؟

تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکسبا اهداف تشخیصی استفاده می شوند تا به دندانپزشک کمک کنند بخش هایی را ببیند که با چشم غیر مسلح در معاینات چشمی قابل مشاهده نیستند. افراد بزرگسال اشعه ایکس دندانپزشکی را دریافت می کنند تا دندانپزشک قادر باشد مشکلات مختلف را بهتر شناسایی و درمان نماید. با استفاده از این تصاویر رادیوگرافی، دندانپزشک می تواند این قسمت ها را ببیند:

• قسمت های پوسیده، از جمله قسمت های بین دندان ها یا زیر پر شدگی دندان ها.
• تحلیل استخوان همراه با بیماری لثه.
• آبسه هایی که عفونت هایی هستند که در قسمت ریشه دندان یا بین دندان ها و لثه ها شکل می گیرند.
• تومورها.
• تغییرات در کانال ریشه های دندان ها.

بدون تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس، بسیاری از این مشکلات تشخیص داده نشده باقی می مانند. با وجود تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس به عنوان مرجع، دندانپزشک ها مجهزتر هستند تا ایمپلنت های دندانی، پروتزها، بریس ها، و دیگر درمان های مشابه را آماده کنند.

تصاویر رادیوگرافی در دندانپزشکی

تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس و کودکان

بسیاری از والدین نگران تأثیر اشعه های ایکس دندانی روی کودک خود هستند. کودکان بیشتر از افراد بزرگسال نسبت به اشعه ها حساس هستند. با این حال، مقدار اشعه ای که در تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس تابانده می شود هنوز هم برای کودکان بی خطر تلقی می شود. از آنجا که دندان ها و فک های کودکان پیوسته در حال تغییر هستند، مهم است رشد و پیشرفت آنها تحت نظر قرار داشته باشد. این تصاویر اهداف بسیار مهمی را برای بیماران کم سن دنبال می کنند. آنها به دندانپزشک کمک می کنند:

• مطمئن شود دهان آنقدر رشد کرده است تا دندان هایی که در حال بیرون آمدن هستند را درون خود جای دهد.
• روند رشد دندان های عقل را تحت نظر داشته باشد.
• مشخص نماید آیا دندان های شیری به درستی در حال لق شدن هستند تا دندان های دائمی جای آنها را بگیرند.
• پوسیدگی های دندانی و بیماری های لثه را زود شناسایی کنند.

مهم است که کودکان خود را به طور منظم نزد دندانپزشک ببرید، و در صورت لزوم عکس رادیوگرافی دندانی با اشعه ایکس از دندان های او بگیرید. زمان بندی دقیق برای گرفتن این تصاویر، بسته به نیازهای فردی بیمار متفاوت خواهد بود.

تصاویر رادیوگرافی دندانی در طول دوران بارداری

اصولاً توصیه می شود زنان باردار از قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس اجتناب نمایند. گرچه پرتوهای تابانده شده بسیار اندک هستند، اما در صورت امکان، برای حفظ سلامت جنین در حال رشد، بهتر است از هر گونه قرار گیری در معرض اشعه ایکس خودداری شود. به همین دلیل، مهم است که در صورت باردار بودن آن را به اطلاع دندانپزشک خود برسانید.

با این حال، مواردی وجود دارند که در آنها زنان باردار باید عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس تهیه کنند. اگر مورد اورژانسی دندانپزشکی وجود داشته باشد یا در میانه راه طرح درمان دندانپزشکی هستید، لازم است در طول بارداری عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس تهیه نمایید. راجع به مشکل خود با دندانپزشک صحبت کنید تا بهترین راه را برای پیشروی مشخص نماید. لازم است بین سلامت دندان ها و بدن خود به عنوان مادر تعادل برقرار کنید. زنانی که بیماری پریودنتال دارند بیشتر در معرض خطر نتایج نامطلوب بارداری هستند بنابراین در طول بارداری نباید دندان های خود را نادیده بگیرید.

دندانپزشک می تواند بیشترین احتیاط ها را در پیش بگیرد، از جمله استفاده از پیشبند سربی، و گردن بند محافظ تیروئید، برای همه تصاویر رادیوگرافی که در طول دوره بارداری با اشعه ایکس گرفته می شوند، اگر ضروری تشخیص داده شوند. بهترین کار این است که در هر مرحله ای دندانپزشک خود را از بارداری خود مطلع سازید.

احتیاط های امنیتی برای گرفتن عکس رادیوگرافی با اشعه ایکس

کارهایی هستند که دندانپزشک با انجام آنها می تواند پرتوهای اشعه ایکس را به حداقل برساند. گرفتن تنها یک عکس به جای چند عکس موجب کاهش چشمگیر قرار گرفتن در معرض اشعه می شود. علاوه بر این، می توانید راجع به نحوه دریافت کمترین پرتو  تا حد امکان، مخصوصاً برای کودکان، با دندانپزشک خود صحبت کنید. استفاده از روپوش های سربی می تواند از قسمت های خاصی از بدن در برابر پرتوها محافظت کند.

مشخص نمودن اینکه آیا استفاده تصاویر رادیوگرافی ضروری است یا خیر

بهترین راه برای به حداقل رساندن قرار گرفتن در معرض پرتوهای رادیوگرافی دندانی با اشعه ایکس این است که اطمینان حاصل کردن از این است که تنها در صورت لزوم استفاده می شوند. هیچ جدول مشخصی برای استفاده از رادیوگرافی دندانی با اشعه ایکس وجود ندارد. بلکه مسئولیت آن به دندانپزشک سپرده می شود تا تصمیم آگاهانه ای بگیرد که آیا واقعاً بیمار عکس رادایوگرافی با اشعه ایکس نیاز دارد یا خیر.

عواملی که روی تصمیم گیری دندانپزشک تأثیر می گذارند عبارتند از:

• سن
• مرحله رشد دندانی
• سابقه سلامت دهانی
• عوامل خطر شرایط مختلف
• علائم موجود

انواع رادیوگرافی های دندانی

انواع مختلف رادیوگرافی های دندانی وجود دارد که بسته به آنچه دندانپزشک قصد دیدن آن را دارد، اهداف مختلفی را دنبال می کنند. پر استفاده ترین رادیوگرافی های دندانی در زیر معرفی شده اند.

تصاویر رادیوگرافی در دندانپزشکی

رادیوگرافی بایت وینگ

رادیوگرافی های بایت وینگ با اشعه ایکس، نوعی رادیوگرافی هستند که اکثر افراد با آنها آشنا هستند. آنها نام خود را از نوارهایی می گیرند که روی فیلم های رادیوگرافی وجود دارند. بیمار باید دندان های خود را روی نوار قرار دهد تا تصویر دندان های بالا و پایین را به طور همزمان نشان دهد. دندانپزشک ها از بایت وینگ برای گرفتن عکس دندان های عقب استفاده می کنند. آنها عموماً برای گرفتن تصویر دندان های جلوی دهان استفاده نمی شوند. تصاویر، سطح جونده دندان ها و قسمت هایی را نشان می دهند که مهمترین قسمت های دندان با ریشه تماس پیدا می کنند. علاوه بر این، آنها آنچه زیر پر شدگی های موجود دندان ها وجود دارد را نشان می دهند.

مهمترین کاربرد بایت وینگ ها برای مشاهده این است که آیا پوسیدگی دندان ها وجود دارد یا خیر. علاوه بر این، آنها می توانند برای مشاهده نحوه تماس دندان های قوس های دندانی بالا و پایین حین جویدن استفاده شوند.

تصاویر رادیوگرافی در دندانپزشکی

تصاویر رادیوگرافی پری آپیکال

از تصاویر رادیوگرافی می توان هم برای دندان های قدامی و هم برای دندان های خلفی استفاده کرد. آنها به دندانپزشک اجازه می دهند روی یک دندان خاص تمرکز نماید. تصویر، همه دندان را از سطح جونده، در تمام جهات، تا نوک ریشه نشان می دهد، بعلاوه استخوان پیرامون.

وقتی یک بیمار از درد دندان شکایت دارد، دندانپزشک می تواند از تصاویر رادیوگرافی پری آپیکال استفاده کند تا ببیند دقیقاً چه مشکلی پیش آمده است. این تصاویر با اشعه ایکس می توانند استفاده شوند تا مشخص نمود آیا درمان ریشه (عصب کشی) لازم است یا خیر. دندانپزشک از آنها استفاده می کند تا روی روند درمان اندودانتیک نظارت داشته باشد.

تصاویر رادیوگرافی در دندانپزشکی

تصاویر رادیوگرافی اکلوزال

تصاویر رادیوگرافی اکلوزال با اشعه ایکس یا از کف دهان یا پلیت (کام یا سقف دهان) گرفته می شوند. آنها کل آناتومی اسکلتی منطقه را نشان می دهند، از جمله کل دندان های یک قوس دندانی و فک.

قطعه فیلمی که برای گرفتن این نوع تصاویر رادیوگرافی استفاده می شود، سه برابر بزرگتر از فیلمی است که برای گرفتن تصاویر رادیوگرافی بایت وینگ و پری آپیکال استفاده می شود، که اندازه آنها حدود یک اینچ مربع است. این فیلم داخل دهان، بین دندان های بالا و پایین قرار داده می شود. دستگاه اشعه ایکس، برای نمای دندان ها و فک پایین تصاویر را از زیر چانه می گیرد و برای دندان ها و فک بالا تصاویر را از بالای نزدیک بینی می گیرد.

تصاویر رادیوگرافی اکلوزال اساساً توسط دندانپزشک ها برای بررسی روند رشد و شکل گیری دندان ها و استخوان فک استفاده می شوند. علاوه بر این، آنها می توانند دندان هایی که هنوز بیرون نیامده اند و نحوه رشد آنها را نشان دهند. در افراد بزگسال، تصاویر می توانند دندان های نهفته، مشکلات مربوط به فک، یا توده هایی مانند تومورها را نشان دهند.

تصاویر رادیوگرافی در دندانپزشکی

تصاویر پانورامیک

تصاویر رادیوگرافی پانورامیک مانند عکس پانورامیک هستند. آنها به جای نمای تنها چند دندان، کل دهان را نشان می دهند. بر خلاف دیگر تصاویر رادیوگرافی دندانی با اشعه ایکس، این تصاویر به جای داخل، از خارج دهان گرفته می شوند. برای گرفتن این تصاویر بیمار باید بی حرکت بایستد، در حالی که دستگاه اشعه ایکس به شکل یک نیم دایره از یک سمت سر تا سمت دیگر دور می زند. نتیجه تصویر درازی است که نه تنها همه دندان ها و فک ها، بلکه حفره بینی و سینوس ها را نشان می دهد.

وقتی قرار بیماران تحت درمان ارتودنسی قرار می گیرند، تصاویر پانورامیک با اشعه ایکس بهترین نمای دهان را در اختیار دندانپزشک قرار می دهند. علاوه بر این، آنها در کاشت ایمپلنت های دندانی و یا شناسایی و یافتن دندان های عقل، برای کشیدن آنها، کاربرد دارند.