درمان ریشه یا عصب کشی دندان

اگر قرار است به زودی برای نخستین مرتبه تحت درمان ریشه قرار بگیرید، ممکن است راجع به همه چیز نگران باشید، مخصوصاً با وجود تمام داستان هایی که در اطراف خود می شنوید. خب نگران نباشید. شاید اگر به طور دقیق بدانید در طول این فرایند چه اتفاقی می افتد از نگرانی شما کاسته شود.

درمان ریشه یا عصب کشی دندان

همانطور که در تصویر می بینید، فضای داخلی دندان که حفره پالپ نامیده می شود محل قرار گرفتن سیستم کانال ریشه دندان و پالپ است- بافت زنده ای که دندان را زنده نگه می دارد. پالپ از عروق خونی، اعصاب و بافت های همبند تشکیل شده است و در طول دوران کودکی بافت های پیرامونی سخت دندان را بوجود می آورد.

درمان اندودانتیک (“endo”- داخل؛ “dont”- دندان) که عموماً تحت عنوان درمان ریشه (عصب کشی) نامیده می شود زمانی لازم می شود که پالپ عفونی و ملتهب شده باشد. علت این مشکلات می تواند پوسیدگی عمیق دندان، تکرار فرایندهای دندانپزشکی روی یک دندان (به عنوان مثال، تعویض یک پر شدگی بزرگ دندان)، یا آسیب های تروماتیک دندان مانند شکستگی، ترک یا لب پر شدگی دندان باشد. بیماری لثه نیز می تواند موجب بروز مشکلات مربوط به کانال ریشه شود که انجام درمان ریشه را ضروری می کند.

درمان ریشه یا عصب کشی دندان

هر یک از این مسائل می توانند منجر به التهاب مزمن پالپ شوند که موجب تورم و فشار داخل دندان خواهد شد و درد شدید دندان را در پی خواهد داشت و در نهایت موجب وارد آمدن آسیب برگشت ناپذیر به پالپ خواهد شد. با مرگ پالپ (از بین رفتن آن)، ممکن است ابتدا درد نیز از بین برود، اما گاهی اوقات به شکل یک عفونت (دردناک) مزمن باز گردد که به درون بافت های پری آپیکال (اطراف سر ریشه دندان)، مخصوصاً استخوان، منتشر می شود. بعلاوه، ممکن است به یک عفونت مزمن (طولانی مدت) همراه با علائم خفیف یا شدید تبدیل شود.

به طور کلی، علت بیماری کانال ریشه یا بیماری های پالپ هر چه که باشد، برای حفظ دندان، درمان کانال ریشه یا اندودانتیک ضروری است. همه دندانپزشک ها در زمینه درمان اندودانتیک آموزش می بینند و می توانند فرایند آن را انجام دهند، اما اگر سیستم کانال ریشه بسیار پیچیده باشد ممکن است نیاز باشد دندانپزشک شما را به متخصص درمان ریشه (اندودنتیست) ارجاع دهد.

برای بررسی درست و تشخیص صحیح اینکه کدام دندان تحت تأثیر قرار گرفته است و دقیقاً چه مشکلی موجب بروز درد شده است، بررسی سوابق بیمار و معاینه دقیق دندان ها، همراه با تصویر رادیو گرافی (اشعه ایکس) دندان و منطقه اطراف آن ضروری است. دندانپزشک سوابق پزشکی بیمار و نیز داروهایی که در حال حاضر مصرف می کند را مورد بررسی قرار خواهد داد تا از سلامت بیمار و بی خطر بودن درمان اطمینان حاصل نماید. در صورتی که عصبی هستید، ممکن است مصرف داروهای آرام بخش یا ضد اضطراب برای شما کمک کننده باشند- حتماً با دندانپزشک خود مشورت نمایید.

مراحل درمان ریشه یا عصب کشی

درمان اولیه برای تخلیه پوسیدگی و منبع عفونت پالپ، در کنار بازسازی ساختار از دست رفته دندان ضروری است. در صورتی که ترک دندان به پالپ آن برسد، یا عفونت با بیماری لثه همراه باشد، ممکن است حفظ دندان غیر ممکن نباشد اما دشوار خواهد بود. به طور کلی، فرایند درمان ریشه به این ترتیب انجام خواهد شد:

مرحله اول- بی حسی موضعی

داروهای بی حس کننده موضعی تزریق می شوند تا دندانی که قرار است جراحی شود و بافت های پیرامون آن بی حس باشند. در صورتی که پالپ داخل دندان واقعاً ملتهب شده باشد و به همین دلیل دردناک باشد، ممکن است بی حس شدن آن مدتی زمان ببرد، اما دندانپزشک تا زمانی که دندان کاملاً بی حس نشده باشد درمان را آغاز نخواهد کرد.

درمان ریشه یا عصب کشی دندان

مرحله دوم- ایزوله کردن دندان

یک رابر دم دندانپزشکی- پوشش بسیار نازک از جنس پلاستیک یا وینیل- در اطراف دندان خراب و دندان های مجاور آن قرار داده می شود. سوراخی که درون رابر دم تعبیه شده است به دور دندانی قرار می گیرد که قرار است درمان شود، از این طریق دندان از سایر قسمت های دهان مجزا می شود و درمان ریشه در یک محیط استریل و به دور از هر گونه آلودگی و نیز باکتری های موجود در بزاق یا دیگر قسمت های دهان انجام خواهد شد.

مرحله سوم- ایجاد حفره دسترسی

با استفاده از دریل دندانپزشکی، حفره بسیار ریزی روی سطح جونده دندان (اگر دندان عفونی از دندان های عقب باشد) یا پشت آن (اگر دندان عفونی از دندان های جلو باشد) ایجاد خواهد شد تا از طریق آن دندانپزشک برای درمان به حفره پالپ و کانال ریشه دندان دسترسی داشته باشد.

درمان ریشه یا عصب کشی دندان

مرحله چهارم- تخلیه بافت عفونی پالپ

با استفاده از ابزارهایی که به طور ویژه برای پاکسازی کانال ریشه دندان و حفره پالپ طراحی شده اند، بافت عفونی و از دست رفته پالپ از داخل دندان تخلیه می شود. این کار به هیچ عنوان درد ندارد؛ زیرا این منطقه بی حس است و بافتی که برداشته می شود یا مرده (از دست رفته است) یا در حال از دست رفتن است. به محضی که پالپ همراه با اعصاب داخل آن تخلیه شوند، دندان دیگر هیچ دردی احساس نخواهد کرد.

مرحله پنجم- ضد عفونی کردن کانال ریشه

کانال ها توسط محلول های ضد عفونی کننده و آنتی باکتریال ضد عفونی می شوند.

مرحله ششم- شکل دهی و پاکسازی مجدد کانال ریشه

پس از آن با استفاده از ابزارهای منعطف ریزی کانال دندان شکل داده می شود تا دندان برای پر شدن آماده شود. سپس مجدداً شستشو داده شده و پاکسازی می شوند تا پیش از پر شدن؛ باقی مانده های کانال ریشه برداشته شوند.

درمان ریشه یا عصب کشی دندان

مرحله هفتم- انتخاب مواد مناسب برای پر کردن کانال ریشه

برای پر کردن کانال ریشه موادی انتخاب می شوند که دقیقاً متناسب با فضای آماده شده کانال باشند. این مواد از جنس ترموپلاستیک (“thermo”- گرما؛  “plastic”- شکل دادن) هستند که به اصطلاح گرم می شوند و سپس به داخل و روی دیواره های کانال ریشه فشرده می شوند تا آن را سیل (مهر و موم) کنند. گاتا پرکا همراه با چسب دندانپزشکی که سیلر یا سیل کننده (مهر و موم کننده) نامیده می شود فضای آماده شده کانال را پر می کند. سیل کردن کانال ها برای پیشگیری از عفونت مجدد آنها از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

درمان ریشه یا عصب کشی دندان

مرحله هشتم- پر کردن کانال ریشه

سپس حفره دسترسی که برای درمان کانال ایجاد شده است با استفاده از مواد موقت یا دائم پر خواهد شد و رابر دم برداشته خواهد شد. در صورتی که دندان فاقد ساختار کافی باشد تا بتواند ترمیم (پر شدگی) دندان را در جای خود نگه دارد، ممکن است نیاز باشد در یکی از کانال های داخل دندان یک پست (از جنس فلز یا پلاستیک بسیار محکم) قرار داده شود تا به حفظ آن کمک کند.

گام نهم- مصرف آنتی بیوتیک پس از اتمام درمان

پس از اتمام فرایند ممکن است برای درمان یا پیشگیری از عفونت، داروی آنتی بیوتیک برای شما تجویز شود. حتماً دستورالعمل های دندانپزشک خود را با دقت دنبال کنید. عوارض جانبی پس از درمان بسیار اندک هستند و به طور کلی ممکن است حداقل دو روز تا حداکثر یک هفته طول بکشند. کاملاً طبیعی است که مقداری درد و ناراحتی داشته باشید که می توانید آن را با استفاده از داروهای مسکنی تسکین دهید که نیاز به نسخه ندارند مانند (آسپرین و ایبوپروفن) یا داروهای تجویزی مانند (کدئین و مشابه آن) یا ترکیبی از هر دو.

درمان ریشه یا عصب کشی دندان

گام دهم- ترمیم دندان

ممکن است دندان به یک ترمیم دائم نیاز داشته باشد- پر کردن یا قرار دادن روکش- تا جایگزین ساختار از دست رفته دندان شود و روی دندان را به طور کامل سیل کند. این مرحله از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا بسیاری مطالعات حاکی از آن هستند که اگر کانال پر شده ریشه از طریق باکتری های موجود در دهان مجدداً آلوده شود، این احتمال وجود دارد که اطراف دندان مجدداً عفونی شود.